Zarówno kłucie w boku, zmuszające nas do przerwania biegu, jak i ostry ból łydek budzący nas w środku nocy to objawy kurczu mięśni. Pracujący mięsień kurczy się, a następnie ulega rozkurczowi, gdy ruch zostanie zakończony lub gdy inny mięsień zadziała w przeciwnym kierunku. Ale czasami mięśnie kurczą się ze znaczną silą i pozostają w tym stanie, nie mogąc się rozkurczyć. Taki stan nazywamy kurczem mięśni.
Kurczenie i rozkurczanie się mięśni jest odpowiedzią na bodźce elektryczne pochodzące z układu nerwowego; minerały – sód, potas, magnez – odgrywają kluczową rolę w przekazywaniu tych sygnałów. Zaburzenia w gospodarce tymi minerałami, a także zmiany w równowadze płynów w organizmie (czyli zaburzenia w gospodarce wodno-elektrolitowej), zaburzenia hormonalne lub nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego są przyczyną wysyłania błędnych sygnałów i w konsekwencji kurczów mięśni.
Przyczyną kurczów mięśni może być intensywny wysiłek fizyczny, szczególnie w podwyższonej temperaturze otoczenia, powodujący utratę wody i minerałów z potem, jeżeli nie będziemy przeciwdziałać kurczom, może dojść do udaru cieplnego.
Kolejną przyczyną kurczów mogą być zaburzenia hormonalne w cukrzycy lub chorobach tarczycy, a także zmniejszenie zaopatrzenia mięśni w tlen (tak np. dzieje się u palaczy, szczególnie gdy wykonują ciężką pracę fizyczną). Kurcze mięśni mogą występować w nocy, gdy zmieniając pozycję, uciśniemy nerw, co jest sygnałem do skurczu. Jeżeli mamy skłonność do kurczów mięśni w nocy, warto przed snem wykonać kilka ćwiczeń rozciągających mięśnie.
Kurcze mięśni rąk i klatki piersiowej mogą być sygnałem poważnych schorzeń serca. W takim przypadku należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Jeżeli masz problemy z krążeniem, sercem, chorujesz na cukrzycę, masz żylaki albo przeszedłeś udar mózgu lub jesteś nim zagrożony – bez porozumienia się z lekarzem nie stosuj masaży.
Istnieje wiele prostych i skutecznych sposobów przeciwdziałania kurczom mięśni. Jeżeli jednak kurcze występują bardzo często i w ostrej formie, należy zasięgnąć porady lekarza. Częste kurcze mogą być sygnałem poważnych schorzeń. W przypadku kurczów mięśni klatki piersiowej, ramion i rąk należy natychmiast zwrócić się do lekarza, mogą one bowiem sygnalizować zawał mięśnia sercowego.